Fidelio Arts and Culture organiseerde in opdracht van de gemeente Heerlen bijeenkomsten met bewoners, deskundigen en andere betrokkenen om mee te denken over de Stad als Speeltuin.
Thema's waren: Sport & Bewegen, Wetenschap, Kunst & Cultuur en Bewoners & Gebruikers van de Stad. Tijdens de workshops namen we de deelnemers mee langs een aantal locaties in Heerlen. Samen gingen we in gesprek over ideeën ter verbetering.
Fidelio Arts and Culture heeft een inspiratieboek gepresenteerd naar aanleiding van bovengenoemde bijeenkomsten. Download hieronder dat inspiratieboek.
In opdracht van gemeente Heerlen zijn daarna tien projecten gerealiseerd:
1. Reuzen-schaakspel. Op zondagmiddag 24 april 2022 werd aan de Promenade 2 een levensgroot schaakspel feestelijk in gebruik genomen. Iedereen die wil schaken is van harte uitgenodigd om er tijdens winkel-openingstijden er mee te spelen. Met dit openlucht schaakbord wil Heerlen ontmoeting stimuleren en meer beleving creëren in het stadshart.
Het schaakspel is gerealiseerd in samenwerking tussen de gemeente, Vereniging Stadstuin en boekhandel Van der Velden-van Dam. Bij deze laatste kan iedereen die wil schaken tijdens winkelopeningstijden de grote schaakstukken lenen, en na afloop uiteraard weer terugbrengen. Naast het grote schaakspel heeft de vereniging Stadstuin voor een tafel met twee extra schaakborden gezorgd. Jordy Clemens, wethouder cultuur: “In een stadscentrum moet iedereen zich kunnen vermaken, van jong tot oud. Het moet er zo leuk zijn dat je langer wilt blijven. Daarom richten we ons centrum op plekken in als een eigentijdse speeltuin. En het blijft niet bij dit schaakbord, we zijn met nog meer leuke dingen bezig.”
2. Ridderbeelden. Het Middeleeuwse Landsfort Herle vormt het hart van het huidige Heerlen: een kleine, ommuurde en omgrachte vesting die bestond uit de Pancratiuskerk, een paar huizen en de Schelmentoren. Begin juli 2022 heeft de gemeete twee stenen ridderbeelden geplaatst in het centrum, De ene ridder staat op het Schelmenhofje tegenover Poppodium Nieuwe Nor, bij de Schelmentoren, de andere ridder staat in de Uilestaat bij de uitgang van de parkeergarage. Die staat vlakbij de Morenhoek, waar tijdens de 80jarige oorlog Moorse krijgers zouden zijn begraven.
3. Minibiebs. In het kader van De Stad als Speeltuin heeft de gemeente Heerlen op vier plekken in het centrum kleurrijke Minibiebs geplaatst. Het is de bedoeling dat bewoners en bezoekers van de stad gratis gebruik mogen maken van deze Minibiebs. Men kan een boek uit de kastjes halen en zelf er een ander boek inleggen. Het project is mogelijk gemaakt door samenwerking van het Bètahuis aan het Wilhelminaplein, Kakauw in de Oranje Nassaustraat, Boekhandel Van der Velden Van Dam op de Promenade en De Boekensteun aan de Akerstraat. Er zijn een aantal vrijwillige ‘bibliothecarissen’ benoemd, die zorg dragen voor het wisselen van boeken en het beheer van de kastjes. De minibiebs zijn fraai beschilderd door stichting Uggla, een kleinschalige dagbesteding voor mensen met een lichamelijke en/of geestelijke beperking. De gemeente Heerlen is erg blij met de participatie van de betrokkenen. Een mooi voorbeeld van ‘Samen maken we de Stad’!
4. Groene Getuigen. De Groene Getuigen vertellen bijzondere verhalen over Heerlen. Wat als bomen verhalen konden vertellen? Op zeven locaties in het centrum van Heerlen vertellen bijzondere bomen het verhaal van hun ervaringen op die plek. Door middel van stoeptegels met een QR code die gescand kan worden wordt de bezoeker meegenomen in het verhaal van de boom. Met Groene Getuigen krijgen bewoners en bezoeker van Heerlen een geheel nieuwe interactieve ervaring in de vorm van een wandeling. Groene Getuigen is een creatie van geluidskunstenaar Mike Kramer.
- Urban Buildering. Freerunnen en builderen kan overal! In Heerlen zijn verschillende routes in het centrum van de stad. Skateboarders ontdekten in de jaren vijftig al dat je de stad ook als ‘speeltuin’ kon gebruiken. Urban Sports maken de stad levendiger, nodigen uit tot sociale interactie en bovendien is bewegen gezond. Met hulp van topklimster Rasjel Nilwik en freerunner Koen Heijnen van Team NL zijn in de stad nieuwe buildering- en freerunning parkoersen uitgestippeld. Men vindt de locaties op het plattegrondje. Men kunt natuurlijk ook zelf op zoek gaan naar de beste plekken om te builderen of te freerunnen. Ga op een creatieve en sportieve ontdekkingstocht en gebruik de stad als speelplaats. Een leuke start is bij de klimgrepen op De Morenhoek!
6. Voetjes van de vloer! Dat kan op het plein van de Morenhoek in Heerlen-Centrum. Voorbijgangers worden uitgenodigd te dansen in de openbare ruimte. Het project Voetjes van de Vloer bestaat uit vijf knoppen rondom de boom. De knoppen hebben verschillende kleuren, die vijf verschillende muziekstijlen vertegenwoordigen. Druk op één van de knoppen en je hoort muziek van Rock en Roll tot Polka... voor ieder wat wils. Op de grond zijn geschilderde voetstappen te zien. Door de voetstapjes te volgen gaat men vanzelf dansen! Het concept is bedacht door Fidelio Arts and Culture en gerealiseerd door Marq Claessens Theatertechniek in samenwerking met dansschool Swing-Inn.
7. Straatmeubilair van Rob van Acker. De kunstenaar van Atelier Ijzerwerk ontwierp speciaal voor De Stad als Speeltuin speels straatmeubilair waarop je kunt zitten, hangen, klimmen, klauteren en liggen. De vrolijke meubels nodigen uit om ermee te spelen. In het centrum van Heerlen, op het terras van Schunck staat de één aan de kant van Pancratiusplein-Zuid en op het Bètaplein staat een ander. Voor de Stadstuin op Promenade 1 in Heerlen-centrum heeft Rob een speciaal ontwerp gemaakt dat uit twee speelse meubels bestaat. De mintgroene stalen buizen vormen een mooi contrast met de houten planken die de ontwerper gebruikt heeft. De werken die Rob van Acker ontwerpt voert hij ook het liefst zelf uit.
8. Zoötroop D'r Bickel. Op het Stationsplein, schuin tegenover de bioscoop het Royal Theater (onderaan de roltrappen van het Maankwartier staat een zogenaamde zoötroop. De zoötroop D’r Bickel naar een idee van Lanka Kalmijn (21), student van de opleiding Communication and Multimedia Design van Zuyd Hogeschool, en gerealiseerd in samenwerking met Relim-Metaal, is het laatste kunstwerk dat in deze reeks van De Stad-als-Speeltuin is geplaatst. Een bickel (Limburgs) was een pikkel of hak, een gereedschap waarmee in de beginjaren de kolen in de mijnen werden losgehakt. Een bikkel is ook een doorzetter, een harde werker en bij dit kunstwerk dus een verwijzing naar de mijnwerker. Als je de zoötroop ronddraait zie je dan ook door de spleten een mijnwerker die hakbewegingen maakt! De zoötroop, uitgevonden in 1832/1833 is een van de eerste animatie-apparaten waarmee bewegende beelden kunnen worden bekeken. Het apparaat is gebaseerd op een stroboscopisch principe en is met recht een voorloper van de film te noemen.
9. Twee Floorals. De floorals die Stefan Thelen, alias Super A, heeft ontworpen blikten terug naar het verleden van Heerlen én gaven een kijkje in de toekomstplannen. De eerste flooral was een kompas, die wees naar de windrichtingen in de stad waar elementen uit de verschillende tijdperken te vinden zijn: de Romeinse tijd, Landsfort Herle (de Middeleeuwen), de Mijnperiode en het heden. Met de tweede flooral werd vooruitgeblikt naar de toekomstplannen van de gemeente voor de Promenade en de Bongerd, middels water- en groenelementen met 3D-effect. De floorals waren tijdelijk te zien.
- Trimparcours Maankwartier. Samen met sportschool Cleverfit heeft een werkgroep van de Vrienden van het Maankwartier een trimparcours in het Maankwartier ontworpen. Het parcours is simpel van opzet, geeft weinig overlast, maar biedt veel lichamelijke oefening! Eigenlijk wordt het nadeel van altijd omhoog moeten lopen bij het Maankwartier als sportief voordeel gebruikt door er te gaan trimmen! De Stad als Speeltuin heeft het Trimparcours Maankwartier opgenomen in het overzicht.
Het centrum van Heerlen is de afgelopen jaren zienderogen veranderd. Deze veranderingen zijn de uitstraling van de stad ten goede gekomen. Tegelijkertijd wordt de binnenstad mede door digitalisering minder een regionale koopstad. Het culturele aanbod is stevig en trekt jaarlijks honderdduizenden bezoekers naar de stad. De volgende stap is om ook de buitenruimte een plek van ontmoeting te maken. Om het centrum aantrekkelijk te houden voor inwoners en bezoekers behoeft de levendigheid in de openbare ruimte een impuls. Het stimuleren van een kwalitatief verblijfsklimaat en het neerzetten van de binnenstad als plek voor ontmoeting waar dagelijks iets te beleven is, zorgt voor nieuwe bezoekmotieven. Dit wilt de gemeente Heerlen realiseren middels het concept ‘De Stad als Speeltuin’, door het toevoegen van interactieve installaties in het stadscentrum. Deze installaties onderstrepen de uitstraling van de stad, zijn artistiek, frivool en creatief en zowel kinderen als volwassenen zijn actief bezig en verwonderen zich. De installaties sluiten aan en verhouden zich tot de lokale context en ruimtelijke omgeving. Daarnaast zou moeten worden nagedacht over de ‘software’, activiteiten en interventies die het verblijf en de beleving in positieve zin bevorderen.
Op de hoogte blijven kan via:
Een foto-impressie van de workshops:
Met dank aan de fotografen: Jos Reinders, Mike Kramer, Luc Lodder, Jonathan Widdershoven en anderen